Syriërs, solidariteit en de rechtsstaat: wie beschermen we echt?
Het Nederlandse asielbeleid plaatst de IND in een complexe spagaat. Terwijl medewerkers dagelijks beslissingen nemen over het lot van Syriërs, worstelen zij met de immense druk van politieke verwachtingen, strakke regels en menselijke verhalen. Ruim 90.000 Syriërs, waarvan velen hier wortels hebben geschoten, zien hun verblijfsvergunning heroverwogen omdat Syrië op papier veiliger lijkt. Ook al worden beslissingen nog uitgesteld. Maar is veiligheid op papier genoeg om gezinnen te ontwortelen en kinderen, voor wie Nederland thuis is, terug te sturen?
Het non-refoulement-beginsel, een cruciaal mensenrechtenprincipe, beschermt tegen terugkeer naar gevaar. Maar zelfs zonder direct gevaar vraagt solidariteit om meer: ruimte voor persoonlijke omstandigheden, integratie en trauma’s. INDmedewerkers begrijpen dit vaak zelf ook, maar zijn net als de toeslagambtenaren van de Belastingdienst gevangen in een systeem waarin regels en politieke druk hen weinig speelruimte laten. Ze bevinden zich in een spanningsveld: enerzijds voelen ze wat rechtvaardig is, anderzijds zien ze hoe hun beslissingen, ingegeven door beleid, tot schrijnende situaties leiden. Het probleem is niet een gebrek aan empathie, maar de afstand tussen de menselijke impact van hun werk en de systeemwereld waarin ze opereren.
Wat rechtvaardig zou moeten zijn, wordt vaak onpersoonlijk, zelfs als IND’ers dat zelf willen voorkomen. Als samenleving moeten we niet alleen solidariteit tonen met de Syriërs die hier bescherming zoeken, maar ook met de mensen die die beslissingen moeten nemen, gevangen in een systeem dat hen te vaak de ruimte ontneemt om naar rechtvaardigheid te handelen.
